Wywiad przeprowadzany jest w ramach akcji “Liderzy i Inicjatywy Podkarpacia”, który ma na celu zwiększanie świadomości wśród społeczeństwa działalności organizacji pozarządowych oraz wsparcie ich w promocji.
Wywiad przeprowadził redaktor naczelny PPi – Cezary Skwarło
Jak powstała idea założenia Fundacji Dr Clown i w jaki sposób ewoluowała od momentu jej rejestracji w 1999 roku?
Pomysłodawcą idei leczenia przy wykorzystaniu dobroczynnych właściwości uśmiechu jest urodzony w latach czterdziestych XX wieku amerykański lekarz, społecznik, edukator i patron ruchu lekarzy-klaunów- Hunter „Patch” Adams. Założył on instytut, który stał się centrum edukacyjnym, promującym włączenie „terapii śmiechem” do tradycyjnych form leczenia. Bardzo dobrze oddaje jego sylwetkę film z Robinem Wiliamsem o tym samym tytule. To właśnie Patch Adams oraz jego działania stały się dla Anny Czerniak inspiracją do założenia Fundacji Dr Clown w 1999 roku, która jako pierwsza w Polsce rozpoczęła program terapii śmiechem i zabawą w szpitalach. Działania fundacji realizowane są poprzez zróżnicowaną strukturę organizacyjną – tworząc odziały regionalne, które obejmują obszar zbliżony do danego województwa. Obecnie działa ich aż 17.
Jakie są główne cele Fundacji Dr Clown w kontekście wsparcia dla chorych w szpitalach?
Celem, który od samego początku przyświeca fundacji jest niesienie uśmiechu tam, gdzie jest on najbardziej potrzebny do cierpiących, chorych i osamotnionych. Realizowany jest dzięki wolontariuszom, którzy nazywani są Doktorami Clownami.. Wykorzystują oni dobroczynne właściwości uśmiechu do wspierania procesu leczenia i rehabilitacji. A tych jest całe mnóstwo i są naukowo potwierdzone: śmiech pobudza układ odpornościowy, wpływa na układ krążenia i dotlenia czy działa przeciwbólowo i antystresowo. Dzięki „terapii śmiechem” organizm pacjenta stymulowany jest do walki z chorobą, a przez to jego rekonwalescencja przebiega szybciej.
Jakie są konkretne działania podejmowane przez Doktorów Clownów podczas wizyt w szpitalach? Jakie korzyści przynoszą te interakcje chorym, zwłaszcza w trudnych chwilach związanych z chorobą?
Terapia śmiechem w procesie leczenia
Doktorzy Clowni nawiązując relację z chorym, łączą elementy żonglerki, iluzji, klaunady i przyjaznej rozmowy. Odpowiednio dobrane zabawy mają zwrócić mu poczucie sprawczości i wpływu, które odbiera choroba oraz szpital. Niezbędny atrybut każdego Doktora Clowna to kolorowy nosek. Z założenia wizyty wolontariuszy mają wprowadzić pozytywne elementy do schematycznej, szpitalnej rzeczywistości, a przez to poprawić samopoczucie pacjenta i sprawić, że zaczyna on inaczej postrzegać trudną sytuację związaną z chorobą. Nabiera on dystansu do całej sytuacji, co w efekcie wpływa pozytywnie na proces zdrowienia.
Czy Fundacja angażuje się również w inne projekty społeczne i jakie są efekty tych działań na społeczność lokalną?
Oprócz tradycyjnych odwiedzin w szpitalach, „ program terapii śmiechem realizowany jest także poprzez inne działania jak m.in. sesje śmiechu, warsztaty, arteterapia.
Zdając sobie sprawę z tego, jak korzystny wpływ na proces wychodzenia pacjenta z choroby mają nasze działania, staramy się jako Fundacja z roku na rok powiększać liczbę placówek, do których docieramy. Jako NGO staramy się też na bieżąco odpowiadać na kryzysy pojawiające się w przestrzeni życia społecznego. I tak z powodu pandemii i zamknięcia szpitali, nasi wolontariusze, by podtrzymać kontakt z pacjentami prowadzili animacje pod placówkami medycznymi by ci, obserwując ich przez okna, mogli korzystać z dobrodziejstw „terapii śmiechem”. Uruchomiliśmy też „Śmiechofon”- bezpłatną usługę pozwalającą dzieciom na łączenie się online z Doktorami Clownami. -mówi Agata Bednarek, Prezeska Zarządu Fundacji Dr Clown. – Już w pierwszych dniach wojny w Ukrainie nasi wolontariusze pojawili się w punktach recepcyjnych i ośrodkach dla uchodźców gdzie udzielali wparcia dzieciom i dorosłym. Z kilkoma takimi placówkami współpracujemy nadal. Wychodząc na przeciw kryzysowi opieki i zdrowia psychicznego zostaliśmy też członkami Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży i od lat obejmiemy wsparciem oddziały psychiatrii. W najbliższych latach planujemy poszerzyć ilość pacjentów dorosłych, do których docieramy jak również jeszcze bardziej sprofesjonalizować nasze działania na psychiatrii. Wszystkie one jednak będą bazować na „terapii śmiechem”, wzbogacanej o improwizację i arteterapię. Regularnie szkolimy się aby podnosić swoje kwalifikacje i włączyć do palety naszych działań pomocowych i terapeutycznych coraz to nowe metody.
Wydarzenia z okazji Dnia Zdrowia, Pociąg do Uśmiechu czy Światowy Dzień Uśmiechu. Od lat aktywnie rozwijana jest także działalność z zakresu CSR- – aktualnie Fundacja Dr Clown organizuje rocznie ponad 20 ogólnopolskich akcji z różnymi firmami. Każde z tych partnerstw, chociaż ma zasięg ogólnokrajowy, wpływa w sposób bezpośredni na społeczność lokalną. Są to bowiem działania, których beneficjentami stają się osoby potrzebujące wsparcia w konkretnym regionie. Ofertę pomocową dopasowujmy do oczekiwań lokalnych szpitali i placówek – oczywiście w zakresie na naszych działaniach statutowych. Koordynatorki Fundacji zapraszają też mieszkańców regionu do włączania się w nasze akcje i kampanie budując poczucie ich współodpowiedzialności i aktywizując potencjał.
Kto jest obecnie koordynatorem Fundacji Dr Clown na Podkaparciu?
Na Podkarpaciu działalność Fundacji Dr Clown reprezentuje Aneta Wnęk, związana z fundacją od prawie 5 lat, początkowo jako wolontariuszka, później szefową grupy wolontariuszy w Rzeszowie. Od maja 2022 r. pełni rolę koordynatorki. Do jej obowiązków należy praca z wolontariuszami, która rozpoczyna się od momentu rekrutacji, odpowiedniego przeszkolenia przed rozpoczęciem działań oraz stałego kontaktu z nimi, w trakcie gdy realizują nasze cele statutowe.
Jak lider buduje relacje z personelem medycznym, wolontariuszami oraz beneficjentami Fundacji?
Doktorzy Clowni mają regularne spotkania grupowe, organizowane są też dla nich liczne szkolenia lokalne i ogólnopolskie. Od koordynatora wymaga to dużej uważności na wolontariuszy i umiejętności liderskich, w czym pomaga na pewno optymizm, elastyczność i zorientowanie na cel – poprawę szpitalnej rzeczywistości.
Kolejnym zadaniem koordynatorki jest współpraca z personelem medycznym w szpitalach, kiedy poprzez rozmowy i wyrażanie wzajemnych oczekiwań wypracowuje plan odwiedzin u małych i dużych pacjentów. Ustalanie regularnych wizyt wolontariuszy na oddziałach pomaga w nawiązaniu relacji, a wspólne koncentrowanie się na potrzebach chorych daje możliwość zwiększenia komfortu i bezpieczeństwa psychicznego pacjentów.
Jaka osobista filozofia lub wizja koordynatora projektu, który napędza zaangażowanie?
Nasza koordynatorka na Podkarpaciu ma swoje motto, że razem, współdziałając możemy zrobić więcej, a uśmiech i jej dobra energia w tym bardzo pomagają. Aneta jest otwarta na potencjał swego regionu, widząc, że można tu zrealizować z powodzeniem wiele projektów, które mają dużą wartość społeczną.
Gdzie dokładnie działa fundacja Dr Clown na Podkarpaciu?
Obecnie Doktorzy Clowni na Podkarpaciu docierają do 5 szpitali, znajdujących się w różnych miastach tj. Rzeszowie, Krośnie, Przemyślu, Sanoku i Ustrzykach Dolnych oraz do 2 placówek specjalnych. Rocznie niosą uśmiech ponad 1600 beneficjentom.
Fundacja Dr Clown zaprasza w swe szeregi każdego, kto chciałby poświęcić trochę swojego czasu, aby poprzez uśmiech i radość pomagać chorym i potrzebującym. Zainteresowane osoby proszone są o kontakt z koordynatorką regionu:
Aneta Wnęk, aneta.wnek@drclown.pl, 784 399 249
