W dniach 29.09-30.09.2023r. na Uniwersytecie Rzeszowskim odbyła się interdyscyplinarna międzyśrodowiskowa konferencja naukowa “Osamotnienie jednostki w społeczeństwie” zorganizowana z okazji Jubileuszu 40 lat pracy naukowo-dydaktycznej dr hab. Krystyny Leśniak-Moczuk, prof. UR., oraz 10-lecia utworzonego przez Nią ruchu społecznego Krystyn na Podkarpaciu. Konferencji towarzyszył także koncert oraz wystawa malarstwa i rzeźby Krystyny Bileńki z Rzeszowa. Więcej informacji w artykule.
Tematyka konferencji poruszała aktualne problemy narastania syndromu samotności, spotęgowane przez pandemię w skali globalnej i geopolityczną rzeczywistość wojenną.
W sesji plenarnej prof. zw. dr hab. Maria Szyszkowska, rektor Pedagogium Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Warszawie, w swoim referacie zwróciła uwagę na to, że filozofia jest nie tylko wiedzą naukową, ale jest również nauką stosowaną. Powołała do życia filozofię codzienności, której wskazania przynoszą poczucie sensu życia. Czymś innym bowiem jest szczęście, a czymś innym poczucie sensu własnego życia. Filozofia codzienności zwraca uwagę na to, że instytucje edukacyjne pomagają rozwijać sferę intelektualną, przekazują wiedzę. A o wartości człowieka decyduje przede wszystkim wysoki poziom rozwoju uczuć. Nie ma instytucji, które by w tym pomagały. Nie ma instytucji też, które pomagałaby w kształtowaniu charakteru i wyobraźni tłumionej przez naszą kulturę obrazkową. Prof. dr hab. Elżbieta Mączyńska z Polskiej Akademii Nauk i Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, honorowa przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, na podstawie raportu „Poczucie samotności wśród dorosłych Polaków” interpretowała samotność jako epidemię XXI wieku. Prof. dr hab. Eugeniusz Sakowicz z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, przedstawił społeczny wymiar “samotności” chrześcijańskich mnichów, pustelników i rekluzów. Zaś prof. dr hab. Jan Róg z Uniwersytetu Rzeszowskiego, na kanwie dorobku naukowego Jubilatki rozważał wpływ działań socjologa wśród ludzi na zmniejszanie poczucia samotności. Natomiast dr Jarosław Kinal z Uniwersytetu Rzeszowskiego dokonał analizy bibliometrycznej dorobku naukowego Krystyny Leśniak-Moczuk.
W dwóch kolejnych sesjach moderatorzy poprowadzili panel dyskusyjny, a zespół ekspercki przedstawił stanowiska praktyków. Uczestnicy debat odnosili się do przyczyn, przejawów, skali i skutków osamotnienia wynikających z globalnej rewolucji cyfrowej, przyczyniającej się do tworzenia dehumanizujących technologii generujących samotność poprzez rozrywanie więzi społecznych opartych na trwałych, bezpośrednich stycznościach na rzecz wirtualnych sieci w cyberprzestrzeni. Z perspektywy interdyscyplinarnej rozpatrywana była kumulacja reakcji stresowych wywołanych przez samotność, jak osłabianie odporności, zwiększanie ryzyka chorób i śmierci, co wpływa na spadek zdrowia publicznego, generując koszty w gospodarce zarówno w skali mikro jak i makroekonomicznej oraz wzmaga zwiększanie nakładów na służbę ochrony zdrowia, programy polityki społecznej i pomoc psychologiczną. Podniesione zostały także uwarunkowania demograficzne i społeczne osamotnienia ludzi starszych, generujące zwiększone nakłady na politykę senioralną, a także sieroctwo społeczne inicjujące parentyfikacja dziadków. Omawiane zagadnienie osamotnienia odniesione zostały do polityki kulturalnej przez pryzmat punktów stycznych oraz dwustronnych zależności pomiędzy sztuką i samotnością, z jednej strony sztuka jako lek na samotność, a z drugiej strony samotność jako inspiracja aktów twórczych.
Otwarcia konferencji dokonała prof. dr hab. Elżbieta Feret, prorektor ds. Kolegium Nauk Społecznych Uniwersytetu Rzeszowskiego. W obradach uczestniczyło ponad 60 uczonych z Polskiej Akademii Nauk, 17 uniwersytetów, dwóch politechnik i czterech uczelni niepublicznych z kraju oraz z Austrii, Niemiec, Szwajcarii, Hiszpanii, Japonii, a także Wiesław Buż, poseł na Sejm RP, Artur Sapiński, dyrektor biura Elżbiety Łukacijewskiej, poseł do PE, Rafał Czupryk, pełnomocnik wojewody ds. Seniorów i Rodziny, Stanisław Kruczek, członek zarządu województwa podkarpackiego, Joanna Nieroda, reprezentująca Józefa Jodłowskiego, starostę rzeszowskiego, dr Mieczysław Janowski, b. prezydent Miasta Rzeszowa, senator RP, poseł do PE, radni Rady Miasta Rzeszowa Mirosław Kwaśniak i Maria Warchoł, dr hab. Marek Cierpiał-Wolan, prof. UR, dyrektor Urzędu Statystycznego w Rzeszowie.
Jubilatka nie jest socjologiem gabinetowym, lecz działa z ludźmi, wśród ludzi i dla ludzi. Swoją aktywność w sferze publicznej przekłada na badania i publikacje naukowe. Popularyzuje wiedzę naukową w mediach tradycyjnych i nowoczesnych. Funkcjonując w wielu środowiskach społecznych, współpracuje z samorządami Podkarpacia w ramach ruchu społecznego Krystyn. Założone przez Nią Stowarzyszenie Krystyn Podkarpackich obchodzi X lecie.
Na okoliczność tych dwóch jubileuszy Krystyny Leśniak-Moczuk Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego opublikowało Księgę Jubileuszową „Socjolog w społeczeństwie”, którą wręczyły Jubilatce redaktorki dr Alina Betlej z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i dr hab. Terasa Zbyrad, prof. UR. Jubilatka otrzymała od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego, odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
Patronat honorowy na jubileuszowymi wydarzeniami przyjęli przedstawiciele następujących instytucji i organizacji: prof. dr hab. Sylwester Czopek, rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego i prof. dr hab. Elżbieta Feret, prorektor ds. Kolegium Nauk Społecznych Uniwersytetu Rzeszowskiego, posłowie na Sejm RP Wiesław Buż, Teresa Pamuła, Krystyna Skowrońska, dr Piotr Uruski, senatorzy RP Mieczysław Golba, Stanisław Ożóg, Zdzisław Pupa, Elżbieta Łukacijewska, poseł do PE, dr Ewa Leniart, wojewoda podkarpacki, Piotr Pilch, wicemarszałek województwa podkarpackiego, Krystyna Stachowska, wiceprezydent Miasta Rzeszowa, dr Mieczysław Janowski, b. prezydent Miasta Rzeszowa, senator RP, poseł do PE, Józef Jodłowski, starosta rzeszowski, Bogdan Żybura, starosta strzyżowski, Jacek Wiśniewski, prezydent Miasta Mielca, Waldemar Paluch, burmistrz Miasta Jarosławia, Wojciech Farbaniec, burmistrz Gminy Rymanów, Roman Bzdyk, wójt Gminy Komańcza, Marcin Kut, wójt Gminy Wiśniowa, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, dr Stanisław Mazur, prezes Centrum Medycznego MEDYK, Krystyna Wróblewska, dyrektor Podkarpackiego Zespołu Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie, Anna Kolisz, prezes firmy ANKOL w Chorzelowie, Marta Łaba, prezes Stowarzyszenia Kobiet Aktywnych AKACJA z Osieka Jasielskiego, Bogumiła Pieczyńska, prezes Towarzystwa Przyjaciół Przemyśla i Regionu.
Akcentem kulturalnym jubileuszy był koncert międzypokoleniowy, w którym wystąpili: prof. dr hab. Jacek Ścibor, tenor z Uniwersytetu Rzeszowskiego, Krystyna Szydłowska z Teatru Muzycznego w Lublinie, Joanna Niewiadomska-Kocik, pianistka z Warszawy, formacja taneczna „Gracja” i grupa wokalno-kabaretowa “Senior Show” z Mieleckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Chór Gaude Vitae z Centrum Aktywności Seniora ze Stalowej Woli, grupa taneczna seniorek „Etno.wirownia” z Rzeszowa, soliści juniorzy Wiktor i Marcel Kotuła z Leżajska, recytatorzy Bogdan Dmowski z Wuppertal z Niemiec, Krystyna Urbańczyk-Basińska z Tych i Krystyna Kapica z Krościenka oraz Klub Sportowy Nan Bei-Tygrys, Szkoła Chińskich Sztuk Walki i Gimnastyki z Rzeszowa. W koncercie uczestniczyło ponad 300 osób, w tym 90 artystów. Oprócz przedstawicieli Komitetu Honorowego obecni byli zaproszenie goście: Aleksandra Ferenc. wdowa po śp. Tadeuszu Ferencu, prezydencie Miasta Rzeszowa, prof. dr hab. Krzysztof Gutkowski z Uniwersytetu Rzeszowskiego, radni Rady Miasta Rzeszowa Mirosław Kwaśniak, Grażyna Szarama, Maria Warchoł, Marta Półtorak, prezes Firmy Marma Polskie Folie Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Aneta i Marcin Chmielarscy, właściciele firmy przewozowej MARCEL, Danuta Wojnar-Płaza, Marta Wytrwał, Danuta Kamieniecka-Przywara, Tadeusz Najbart, zarząd Rzeszowskiej Rady Seniorów, Bogusława Falger, prezes Stowarzyszenia Seniorów Gminy Łańcut “Aktywny Senior”, Stanisława Rzeźnik, przewodnicząca Mieleckiej Rady Seniorów.
Imprezą towarzyszącą była wystawa malarstwa i rzeźby Krystyny Bileńki z Rzeszowa,
Katarzyny Cesarz z Weryni, Jolanty Inglot, z Głogowa Młp., Jadwigi Kupiszewskiej z Rzeszowa, Józefa Pałaca z Rzeszowa i Jana Stępnia z Nałęczowa.
Współorganizatorami wydarzeń jubileuszowych było Polskie Towarzystwo Socjologiczne Sekcja Pracy Socjalnej i Oddział Rzeszowski, Instytut Nauk Socjologicznych Uniwersytetu Rzeszowskiego, Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie, Rzeszowska Rada Seniorów oraz Stowarzyszenie Krystyn Podkarpackich.
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju
Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich PROO na lata 2018-2030
