Dane podkarpackiego sanepidu nie napawają optymizmem. W 2023 roku zanotowano gwałtowny wzrost zachorowań na choroby wywołane przez ukąszenie przez kleszcze. Eksperci radzą co robić, by się przed tym zagrożeniem robić.
Jedną z najpoważniejszych chorób spowodowanych przez ukąszenie przed kleszcza jest kleszczowe zapalenie mózgu. To ostra choroba wirusowa, która często wiąże się z powikłaniami neurologicznymi.
Wedle Raportu o stanie higieniczno-sanitarnym województwa podkarpackiego 2023, w Polsce liczbę zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu szacuje się na 150 do ponad 250 przypadków rocznie. W naszym kraju w minionym roku zachorowało 659 osób (w roku 2022 – 446) a zapadalność wyniosła 1,75 na 100 tys. mieszkańców (w roku 2022 – 1,18 na 100 tys. mieszkańców).
Niestety, podobna i niepokojąca tendencja wystąpiła w województwie podkarpackim, gdzie odnotowano w 2023 roku 23 przypadki kleszczowego zapalenia mózgu, a zapadalność wyniosła 1,11 na 100 tys. mieszkańców. Dla porównania – w 2022 roku odnotowano tylko 7 zachorowań (0,33 na 100 tys. mieszkańców).
Sytuacja jest na tyle poważna, że przed kleszczami ostrzegają też służby wojewody podkarpackiego. W opublikowanym komunikacie przypominają, że kleszcze można spotkać praktycznie wszędzie.
– Nie trzeba iść do lasu, aby „złapać pasażera na gapę”. Wystarczy wizyta w parku, spacer z psem wokół bloku czy praca w ogródku. Dlatego po powrocie warto dokładnie obejrzeć całe ciało. Kleszcze lubią miejsca, gdzie skóra jest najcieńsza: ręce, nogi, głowę – na granicy włosów i za uszami, zgięcia stawów, pachwiny oraz fałdy skórne
radzą przedstawiciele rządu na Podkarpaciu.
Warto pamiętać, że kleszcza wkłutego w skórę należy usunąć jak najszybciej, ponieważ im dłużej pajęczak ma kontakt z krwią człowieka, tym większe jest ryzyko zakażenia. Znaczący wzrost ryzyka zakażenia pojawia się po 36 godzinach od momentu wkłucia. W aptekach dostępne są odpowiednie narzędzia do bezpiecznego i skutecznego, samodzielnego usuwania kleszczy.
Porady, jak bronić się przed zagrożeniem, jakie stanowić mogą kleszcze, opublikowała także Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Rzeszowie:
Jak zapobiegać ukąszeniu przez kleszcza? W razie możliwości unikać miejsc zalesionych np. lasów i pól nie zbaczać ze ścieżki leśnej. Natomiast w miejscach, gdzie istnieje ryzyko występowania kleszczy, powinno się nosić odpowiednią odzież, zakrywającą jak najwięcej części ciała, czyli długie spodnie, koszule z długimi rękawami, nakrycie głowy itp. Można także włożyć nogawki spodni w skarpety lub założyć spodnie ze ściągaczami w kostce. Warto stosować środki odstraszające kleszcze (zgodnie z zaleceniami producenta), do kupienia w drogeriach i aptekach.
Istotne, by po powrocie ze spaceru zmienić i dokładnie wytrzepać odzież, którą nosiliśmy w lesie oraz dokładnie obejrzeć całe ciało. Należy zwłaszcza zwrócić uwagę na pachy, pachwiny, zgięcia podkolanowe i łokciowe, a także pamiętać o obejrzeniu skóry głowy.
Jak zatem postąpić w przypadku ukąszenia? Pracownicy podkarpackiego sanepidu radzą, by po zauważeniu ukąszenia przez kleszcza, natychmiast delikatnie usunąć pajęczaka. W tym celu należy użyć pęsety – ująć nią kleszcza tuż przy skórze i pociągnąć ku górze zdecydowanym ruchem, nie ściskać kleszcza zbyt mocno, by nie wycisnąć jego wydalin. Kleszcza nie należy z kolei wykręcać lub próbować wycisnąć. Przed usunięciem kleszcza, nie powinno się smarować miejsca wkłucia żadną substancją. Następnie, po usunięciu, miejsce ukłucia należy zdezynfekować odpowiednim preparatem. Gdyby usunięcie kleszcza sprawiało trudności, należy zwrócić się o pomoc do lekarza.
Co bardzo ważne – po tym wszystkim należy udać się do lekarza rodzinnego, który podejmie decyzję o odpowiednim leczeniu.
Fot. Podkarpacki Urząd Wojewódzki
