Na całym świecie stosuje się różne metody rozdziału głosów pomiędzy startujące strony, jednak zdecydowanie najbardziej popularnym systemem, którym posługuje się między innymi Polska, jest metoda D’Hondta. Nazwa wzięła się od belgijskiego matematyka, który opracował tą metodę, Victora D’Hondta. W tym artykule postaramy się przybliżyć nieco jej działanie, podać wady i zalety systemu.
Czym jest Metoda D’Hondta:
d’Hondta system,
prawo w proporcjonalnym systemie wyborczym jedna z kilku matematycznych metod ustalania podziału mandatów między konkurujące listy wyborcze;
liczba głosów uzyskanych przez poszczególne listy jest dzielona przez kolejne liczby całkowite (1,2,3 itd.), co prowadzi do powstania tabeli ilorazów; mandaty przydziela się poszczególnym listom stosownie do kolejnych największych ilorazów przez nie uzyskanych.
Encyklopedia PWN
Jakie są poszczególne kroki w systemie:
1.Liczenie głosów
Pierwszym krokiem jest zebranie i zliczenie wszystkich głosów oddanych przez wyborców. Każda partia lub lista wyborcza otrzymuje określoną liczbę głosów.
2.Tworzenie tabeli
Następnie tworzona jest tabela, w której umieszczane są wyniki poszczególnych partii lub list wyborczych oraz liczba mandatów, które mają zostać podzielone. Na początku tabela jest wypełniana zerami.
3.Przydzielanie mandatów
Teraz rozpoczyna się właściwe przydzielanie mandatów. Proces ten odbywa się w serii kroków, gdzie każdy krok polega na przyznaniu mandatu partii lub liście wyborczej, która uzyskała najwięcej głosów w danym etapie. Oto jak to działa:
-Na początku wybierana jest partia lub lista wyborcza, która uzyskała najwięcej głosów.
-Następnie liczba głosów uzyskanych przez tę partię jest dzielona przez liczbę mandatów, które już zostały jej przydzielone plus jeden (czyli tzw. “współczynnik D’Hondta”).
-Partia lub lista wyborcza z najwyższym współczynnikiem otrzymuje mandat.
-Wynik tej partii jest aktualizowany, a liczba mandatów przydzielonych jej wcześniej jest zwiększana o jeden.
-Proces ten jest powtarzany, aż wszystkie mandaty zostaną przydzielone.
4.Końcowe obliczenia
Po zakończeniu wszystkich kroków, końcowy wynik to tabela, w której widoczne są partie lub listy wyborcze oraz liczba mandatów, które otrzymały.
Główne zalety metody D’Hondta to:
-Proporcjonalność: Zapewnia podział mandatów zgodnie z liczbą uzyskanych głosów.
-Prostota: Jest stosunkowo łatwa do zrozumienia i wdrożenia.
-Zachęta do współpracy: Zachęca partie do współpracy w celu uzyskania mandatów.
Wady metody D’Hondta to:
-Skomplikowane obliczenia: W przypadku wyborów gdzie startuje wiele partii obliczenia mogą być trudne
-Promowanie większych partii: Metoda ta może promować większe partie kosztem mniejszych.
Metoda D’Hondta jak wcześniej wspomniano jest szeroko stosowana na całym świecie. Przykłady jej zastosowania to np.:
-wybory parlamentarne w takich krajach jak np. Hiszpania, Holandia, Izrael, Finlandia, Austria
-wybory do Parlamentu Europejskiego w niektórych krajach UE
-wybory lokalne w Polsce.
Jakie są inne metody/systemy zliczania głosów:
Istnieje wiele innych metod podziału mandatów między innymi metoda Sainte-Laguë, metoda Hare’a-Niemeyera, czy metoda Webster-Sainte Laguë. Każda z tych metod ma swoje własne zasady i cechy. Metoda Sainte-Laguë była użyta podczas wyborów w Polsce w 2001 roku, metodę Hare’a-Niemeyera użyto zaś w wyborach w roku 1991.
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju
Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich PROO na lata 2018-2030
