O wyjątkowości Karpat, początkach międzynarodowej współpracy, szansach na zaistnienie wśród najlepszych, a także o znaczeniu marki CARPATHIA mówi Dawid Lasek, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Euroregion Karpacki.
– Czym jest Euroregion Karpacki? Jak doszło do jego powstania?
Euroregiony są podstawowymi strukturami międzynarodowymi wspierającymi współpracę przygraniczną państw sąsiedzkich. W Europie Zachodniej ten model organizacyjny znany jest od lat 50 XX wieku. W Europie Wschodniej powołanie euroregionów możliwe było po zmianach politycznych przełomu lat 80 i 90. Wraz z wejściem do strefy wpływów Zachodu, państwa byłego bloku wschodniego mogły stosować także i te rozwiązania. W ten sposób powstał Euroregion Karpacki. 14 lutego 1993 roku w Debreczynie w obecności ministrów spraw zagranicznych Polski, Węgier, Ukrainy i Sekretarz Generalnej Rady Europy Catherine La Lumiere powołano do życia politycznego Związek Międzyregionalny Euroregion Karpacki. Nasza historia się rozpoczęła. Warto przypomnieć, że ten pierwszy Euroregion w tej części Europy, drugi po „Nysie” w Polsce powstał też dlatego, aby próbować nie dopuścić do „Bałkanizacji” Karpat. Odrodzone nacjonalizmy i fanatyzmy religijne zbierały krwawe żniwo w byłej Jugosławii, obawiano się, że podobnie może być tutaj. Euroregion miał być platformą dialogu pomiędzy lokalnymi politykami. Ta platforma obejmuje dziś regiony karpackie krajów europejskich: Polski, Słowacji, Węgier i Rumunii.
– Na czym polega działalność Euroregionu?
Wtedy, gdy Euroregion powstawał, byli i tacy, którzy naiwnie sądzili, że wystarczy powołać tę strukturę, aby miliardy ECU ze Wspólnot Europejskich zalały wartkim nurtem karpackie wsie i miasta. Tak oczywiście się nie mogło stać. Pamiątki tych romantycznych czasów są u nas w archiwum. Właściwie brakowało tylko kosmodromu w tych planach… Najprościej pokazując, czym jest dziś Euroregion i na czym polega jego działalność należy powiedzieć, że jest procesem ewolucji wielkiej idei do wielkiej organizacji. Od 2001 roku Euroregion zyskał podmiotowość prawną. Zostało zarejestrowane nasze Stowarzyszanie, które mozolnie przez ponad dwie dekady buduje sieć współpracy w Karpatach. Odpowiadamy także za wdrażanie niektórych komponentów programów transgranicznych UE. Dofinansowaliśmy „grubo” ponad 500 projektów na wiele milionów Euro, będąc wiodącym sponsorem współpracy międzynarodowej na obszarze Karpat. Naszą misją jest budowa wspólnej przestrzeni społeczno – gospodarczej w Karpatach, a rolą integracja potencjałów i ich komercjalizacja. W naszej Strategii „Karpacki Horyzont 2030” widzimy siebie pod koniec tej dekady jako bardzo istotna, podstawowa struktura współpracy w Karpatach. Dziś członkami Euroregionu Karpackiego jest około 100 samorządów z Polski i Słowacji, miesiąc temu przystąpiło do nas Województwo Preszowskie. Liczba przystępujących samorządów wzrasta. Należy także powiedzieć, że Stowarzyszenie Euroregion Karpacki pełni ważną rolę w ramach Konwencji Karpackiej. Na bazie decyzji rządów państw sygnatariuszy Konwencji pełnimy rolę koordynatora Karpackiej Platformy Turystyki Zrównoważonej. To ważny mandat polityczny, umożliwiający nam wyjście poza historyczne granice Euroregionu. Jesteśmy również aktywnym uczestnikiem życia Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych z siedzibą w Gronau.
– Od 2013 roku SEK wdraża własną Markę pod nazwą CARPATHIA. Jaka jest jej idea?
Strategia Marki CARPATHIA jest jedyną żyjącą strategią karpacką. Pamiętajmy, że Karpaty są całkowicie wykluczone z makroregionalnej polityki rozwojowej Unii Europejskiej. Brak jest Strategii Makroregionalnej, brak jest Programu INTERREG dla Karpat… Innymi słowy przyszłość Karpat, synergia współpracy podmiotów sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego na ich obszarze rozstrzygnie się według innego schematu. Tym schematem jest zainspirowana doświadczeniami szwajcarskiego Kantonu VALAIS Marka Karpacka CARPATHIA. Szwajcarzy powiedzieli nam ponad 10 lat temu: „Musicie stworzyć wielką, innowacyjną, międzynarodową Markę Karpacką. Wasze regiony, powiaty, miasta mają niewielkie szanse wejść samodzielnie na konkurencyjne, zagraniczne rynki. Co innego Karpaty”. Tak narodziła się idea Marki CARPATHIA, powstała Strategia i rozpoczął się proces budowania jej pozycji. Podobnie jak w przypadku innych wiodących marek terytorialnych pierwsza dekada to praca z konceptem, układanie idei marki w głowach jej dysponentów i lokalnych decydentów. Teraz jesteśmy na etapie przygotowania premierowych komercjalizacji. Zarówno od strony operatora marki, jak i od strony produktów. Podsumowując można stwierdzić, że celem Marki CARPATHIA jest uczynienie z Karpat destynacji turystycznej o znaczeniu globalnych, ale nie tylko. CARATHIA ma potencjał gospodarczego znaku jakości KARPAT, integratora usług, produktów i wartości karpackich ujarzmionych w architekturze typu „house of brands”. Dzięki marce CARPATHIA i wykorzystaniu zasobów kultury i przyrody karpackiej Karpaty podbiją Świat!
– Kto lub co może otrzymać tytuł marki Carpathia? Dlaczego warto się starać o taki tytuł? Warsztaty/ EtnoCarpathia
Dom Marki CARPATHIA to system. Jego elementy uszeregowane są według kategorii produktów i odbiorców. Te segmenty nazywamy „entry ponts”. Na przykład stworzyliśmy z partnerami rozwiązanie pod nazwą „EtnoCarpathia”. To „submarka” w Marce Carpathia. Posiadająca swoją tożsamość, strategię, produkty. Oferuje doświadczanie kultur etnograficznych Karpat po stronie polskiej i słowackiej za pomocą wszystkich zmysłów. Stworzyliśmy wspólnie z partnerami pakiety dla regionów kulturowych np. Sarisa, Zemplina czy Łemkowszczyzny. Dziś na świecie jest potężna grupa wykształconych, odpowiedzialnych odbiorców tego typu oferty. Oferty premium EtnoCarpathia jest dla nich. To obietnica spotkania z autentyczną karpacką kulturą w wielu wymiarach i odsłonach.. W zamerykanizowanym świecie ryzyko utraty tożsamości jest większe niż kiedykolwiek do tej pory w historii naszych krajów. Dlatego jesteśmy dumni, z tego że Euroregion Karpacki może promując, stać jednocześnie na straży ginących kultur. Oczywiście Marka CARPATHIA nie jest dla każdego. Mamy wyraźnie określone w strategii kryteria dla produktów, partnerów i usług w naszym systemie. Jest gotowy system certyfikacji, któremu wszyscy musimy podlegać. Kontrola jakości na każdym etapie wdrażania Marki, to warunek naszego sukcesu. Oczywiście mamy dużą wiedzę na temat zasobów marki. Realizowaliśmy wiele audytów, badań. Mamy zidentyfikowanych kluczowych partnerów zarówno w sferze publicznej jak i prywatnej. Dla tych, którzy są lub będą starać się o miejsce w domu Marki CARPATHIA mamy jeden istotny komunikat. Oprócz misji, w którą wierzymy i której sztandarem jest Marka CARPATHIA, jest to projekt społeczno -gospodarczy. To znaczy że jego uczestnicy muszą na nim zarabiać. Tak to działa na całym świecie, tak będzie i w Karpatach. Dlatego warto zastanowić się nad wejściem do naszego systemu. Razem możemy wziąć odpowiedzialność za przyszłość Karpat.
