Reprezentacja
Pewne jest to, że europoseł nie może formalnie reprezentować swojego kraju, może natomiast, a nawet powinien – dbać o interesy obywateli UE. Europoseł może jednak starać się zrealizować interesy obywateli, które wyraźniej niż w innych państwach widzi we własnym kraju. Nie zmienia to faktu, iż eurodeputowany może angażować się w działania, w które chce, ze względu na kwestie polityczne istotne dla niego lub jego ugrupowania, nie zaś ze względu na kraj pochodzenia.
Veto europosła
W zależności od rodzaju aktu przyjętego przez Komisję posłowie mają do dyspozycji różne opcje, jeśli nie zgadzają się z proponowanymi środkami. Posłowie mają prawo weta wobec aktów delegowanych. W przypadku aktów wykonawczych posłowie mogą zwrócić się do Komisji o ich zmianę lub wycofanie, choć Komisja nie ma prawnego obowiązku, aby to zrobić.
Zaproszenia obywateli
Europoseł ma pewną pulę środków na zapraszanie do Europarlamentu różnych
grup obywateli, co daje mu możliwość patronowania wydarzeniom, których częścią są takie wyjazdy,
i nagradzania w rozmaitych konkursach laureatów właśnie wyjazdami do Brukseli.
Przesłuchania kandydatów
W ramach kompetencji traktatowych PE oraz zgodnie ze szczegółowymi przepisami Regulaminu PE eurodeputowani przesłuchują kandydatów na członków Kolegium Komisarzy, zadają im pytania, zatwierdzają ich kandydatury lub je odrzucają (co miało wielokrotnie miejsce), a następnie całą Komisję Europejską, mogą także wykonywać funkcję kontrolną wobec Komisji Europejskiej. A zatem europoseł może kontrolować i rozliczać działania eurokomisarzy.
Aktywność i uczestnictwo
W celu wykonywania mandatu poselskiego każdemu posłowi przysługuje prawo do
aktywnego uczestnictwa w pracach komisji i delegacji Parlamentu. Ponadto Regulamin daje europosłom
szansę na członkostwo i/lub bycie wybranymi do różnych europarlamentarnych ciał i gremiów
(m.in. do Prezydium, komisji, Konferencji Przewodniczących, zespołów międzypartyjnych i grup formalnych oraz nieformalnych), a nawet wybór na stanowisko Przewodniczącego PE.
Dostęp do dokumentacji i reprezentacja
W ramach swoich kompetencji europosłowie mają dostęp do różnych dokumentów innych instytucji
(w szczególności Komisji i Rady), a także do informacji o pracach innych organów UE. Jeśli chcą i pozwalają im na to kompetencje oraz przynależność do odpowiedniej komisji, eurodeputowani mogą
także reprezentować Parlament w posiedzeniach Rady.
Lobbowanie za propozycjami i zmianami
Członkowie Parlamentu Europejskiego mogą być posłami sprawozdawcami, zasięgać opinii innych komisji PE lub takie opinie wydawać (według art. 56 Regulaminu Parlamentu Europejskiego), a wreszcie zgodnie z własną opinią lub wytycznymi swojej frakcji w PE mogą wnosić poprawki do projektów aktów prawnych oraz głosować zarówno w komisji, jak i na sesjach plenarnych, a także przekonywać innych eurodeputowanych do swoich racji
Debaty, rezolucje i oświadczenia
Podczas takich debat mogą zabierać głos, a w przypadku, gdy debatę kończy wypracowanie rezolucji, eurodeputowani głosują nad debatowaną kwestią w niej ujętą. Mogą oni także występować (zazwyczaj w wystąpieniach jednominutowych), wydawać oświadczenia osobiste (często by odeprzeć ataki personalne), składać wnioski proceduralne, a także rozpatrywać petycje od obywateli.
A czego nie może?
Oczywiście europosłowie nie mogą przyjmować żadnych materialnych korzyści o charakterze korupcyjnym ani też pozostawać w konflikcie interesów, który podaje w wątpliwość bezstronność i uczciwość europosła (lub wręcz wyraźnie wskazuje na ich brak). Konflikt interesów zachodzi w przypadku, gdy poseł do Parlamentu Europejskiego ma osobisty interes, który mógłby w sposób niewłaściwy wpłynąć na pełnienie przez niego mandatu poselskiego. Konflikt interesów nie zachodzi natomiast, jeżeli poseł odnosi korzyści jedynie ze względu na przynależność do społeczeństwa jako całości lub do szerokiej kategorii osób. O tym jednak, jak trudno europosłom trzymać się tych zasad, świadczy choćby fakt, iż według holenderskiej redakcji platformy dziennikarstwa śledczego Follow the Money, aż blisko 100 eurodeputowanych na początku 2024 roku było zamieszanych w rozmaite afery i skandale – głównie
o charakterze korupcyjnym.
Przygotowane w oparciu o analizę: https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2024/05/Co-moze-europosel.pdf
